Aja Sofija dekretom turskog predsednika Redžepa Tajipa Erdogana ponovo je pretvorena u džamiju.
Ovom dekretu prethodila je odluka najvišeg administrativnog suda u Turskoj koja je otvorila vrata vladi da nekadašnju pravoslavnu baziliku, koja je tokom 20. veka bila muzej, ponovo transformiše u muslimansku bogomolju.
Aja Sofija, čiji su projektanti Isidor Miletski i Antemije Tralski, prvi put je ugledala svetlost dana kao jedna od pet patrijaršija tadašnjeg jedinstvnog hrišćanskog sveta.
Gradnja je završena 537. godine i od tada, pa sve do 1453. godine nosila je titulu saborne crkve u kojoj je bilo i sedište Vaseljenskog patrijarha.
Vredna divljenja, hodala je kroz istoriju kao simbol hrišćanstva, iako su Osmanlije za nju imale druge planove.
Naime, nisu mogli da odole iskušenju građevine i njenoj lepoti, te su nakon pada Konstantinopolja odlučili da je pretvore u džamiju.
Na ruševinama Vizantijskog carstva, a temeljima Aja Sofije kao džamije čučala je i činjenica da je naređena izgradnja četiri minareta, kao i da se ova građevina u potpunosti prilagodi izgledu džamije i tako se izbriše svaki trag njene, pre svega, pravoslavne, ali i katoličke istorije. Minaret od cigli izgradio je Mehmed II Osvajač, dva šira minareta delo su Selima II, dok je izgradnja najtanjeg bila pod upravom Bajazita II.
Deset hiljada ljudi gradilo je Aja Sofiju i uspelo da za samo pet godina izgradi crkvu u kojoj su se venčavali najveći vizantijski plemići i carevi. Tokom gradnje, sklesane stene donošene su iz najudaljenijih kamenoloma: porfir su doneli iz Egipta, zeleni mramor iz Tesalije, crni kamen iz regije Bosfora, a žuti kamen iz Sirije. Ime građevine potiče iz grčkog jezika, gde Aja Sofija ima značenje Sveta mudrost. Tokom vremena, mnogi zemljotresi zatresli su tlo pod ovom građevinom, ali nijedan nije uspeo da je sruši i ona je uvek našla način da se oporavi.
Nakon 1453. godine, svaki dokaz da je bila simbol hrišćanstva zatrpan je sa oko 450 godina pokušavanja da se taj deo istorije Aja Sofije baci u zaborav. Sve freske su premalterisane, a izgled u potpunosti prilagođen karakterističnom izgledu džamije.
Godine 1935. odlučeno je da ova građevina, koja broji više od milenijuma tradicije, bude pretvorena u muzej. Muzej dveju religija. Tada su i mozaici ove građevine ponovo otkriveni.
Mustafa Kemal Ataturk učinio je svojom odlukom da ova veličanstvena građevina dominira panoramom Istanbula kao jedna od navećih kulturnih baština pod zaštitom Uneska. I kao simbol suživota hrišćana i muslimana.
Ostaje bojazan da nas ova odluka predsednika Turske, kao vremeplovom, vraća nazad u 15. vek.
„Dug svake civilizovane države da sačuva ravnotežu: pomiri nesuglasice u društvu, a ne da ih zaoštrava, da omoguće da se ljudi ujedinjuju, a ne razjedinjuju“, rekao je povodom ove odluke patrijarh ruske pravoslavne crkve, Kiril.
